Laatste dag op Bali

Vanochtend om half 10 werden we opgehaald door Made en Ketut voor onze laatste dag. Het was een leuk weerzien want we hadden ze zo'n dag of negen niet gezien. Made was mooi gekleed in traditionele kleding omdat we vandaag ook weer een tempel gaan bezoeken. Linde zat als eerste voor in de minibus want zij wilde wel weer met hen op pad. Lekker kletsen en lol maken met Made. We rijden weer door een prachtig gebied en een stuk langs de kust waar we stoppen bij de tempel pura Goa Lawah, de vleermuizentempel. De tempel is gebouwd bij een grot die wel 35 km lang is. Het bijzondere is dat deze grot uitkomt bij de tempel van Besakih, de moedertempel van Bali die op de helling van de vulkaan Gunung Agung ligt. In deze grot leven wel duizenden vleermuizen. Je mag de grot niet in, dat is alleen toegestaan voor priesters. Je ziet de vleermuizen wel met z'n allen hangen en het ruikt behoorlijk naar de uitwerpselen van deze dieren.
We kijken rond bij de tempel, zonder Made, want morgen heeft hij een grote crematie in zijn dorp en dat betekent dat je gedurende de drie dagen voorafgaand aan de crematie onrein bent en dus geen tempel mag betreden.
Na dit bezoek steken we nog even de weg over naar het strand want daar vindt net op dat moment een ceremonie plaats. Na de crematie van een persoon wordt de as in kokosnoten gedaan en in zee geworpen. Twaalf dagen daarna vindt er weer een ceremonie plaats en wordt aan de goden gevraagd de ziel van de overledene naar de hemel te brengen. Deze ceremonie was nu gaande. Na het bidden liepen de mensen naar de zee en gooide de meegebrachte offers in de zee, daaronder ook levende kippen en eenden. Andere mensen die verder niets met deze groep te maken heeft staan op de loer en halen de kippen en eenden dan weer uit de zee. Dit is verder geen probleem, het dier is al geofferd en wat er daarna mee gebeurd is niet meer van belang. De meiden vonden het maar zielig voor de kippen maar Made legde uit dat de kip juist blij moet zijn dat hij geofferd is want de kans is groot dat de geofferde kip als mens terugkeert op de aarde.

We rijden verder naar Klunkung waar vroeger het koninklijk paleis zetelde. Echter van het paleis is niet veel meer over na de oorlog met de Nederlanders in 1908. Er staan nog twee gebouwen, een soort vergaderzaal/ontvangstruimte en het gerechtsgebouw. Dit gerechtsgebouw heeft een plafond vol met afbeeldingen wat de straffen uitbeeldden die mensen konden krijgen als ze verkeerde dingen deden. De mensen werden op deze manier angstig gemaakt in de hoop dat ze zich dan goed zouden gedragen. Na de komst van de Nederlanders is het rechtssysteem in Indonesië veranderd, naar Nederlands voorbeeld.

We lunchen in Rendang op een prachtige lokatie, fantastisch uitzicht op de vulkaan Gunung Agung die bijna geheel wolkenvrij is wat niet vaak voorkomt. Van daaruit rijden we naar het huis van Made in Blah Batu waar hij ons heeft uitgenodigd voor een kopje thee. We ontmoeten zijn vrouw, 2 van zijn 3 zoons en zijn dochter. Hij woont in een mooi huis, een echt Balinees huis, bestaande uit meerdere gebouwen op een woonerf. Het ziet er allemaal heel netjes uit en hij is erg trots op zijn huistempel. Hij heeft al tegen ons gezegd dat als we terugkomen op Bali we bij hem mogen slapen. Nou dat aanbod slaan we niet af. Nu nog even sparen voor de tickets. Tegen half 5 vertrekken we weer op weg naar ons laatste hotel op Bali. Morgenochtend vertrekken we om iets na zessen dus een hotel vlakbij het vliegveld is dan wel heel praktisch. Onderweg genieten we nog voor de laatste keer van de prachtige rijstvelden zeker in het mooie zonlicht van de namiddag. Bij het hotel nemen we afscheid van Made en Ketut. Voor ons allen niet makkelijk. We hebben kadootjes voor ze gekocht om ze te bedanken voor de geweldige begeleiding tijdens onze reis en ook voor de gezelligheid en de goede zorgen. De meiden hebben mooie tekeningen gemaakt en Merel een mooi dankwoord. En van Linde krijgen ze allebei een hele dikke knuffel. Gelukkig zijn ze op Bali ook niet onbekend met email en skype, dus contact blijven we wel houden. Na ze uitgezwaaid te hebben, Ketut zien we morgenvroeg nog als hij ons wegbrengt naar het vliegveld, gaan we naar onze kamers, eten nog wat en gaan slapen. Morgen vroeg op.